Ժամանակն է՝ վերաբացել դպրոցները. ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Հենրիետա Ֆոր

Երբ կորոնավիրուսային համավարակը սկսեց կայծակնային արագությամբ տարածվել Երկիր մոլորակի վրա, աշխարհը դեռ շատ բան չգիտեր երեխաների վրա հիվանդության ներգործության մասին: Կարո՞ղ են երեխաները հիվանդանալ: Նրանք կարո՞ղ են արդյոք փոխանցել վիրուսը: Դպրոցները որքանո՞վ են անվտանգ:

Այդ ժամանակից ի վեր մենք բավականին շատ բան իմացանք: Մենք իմացանք, որ երեխաները համավարակի տարածման հիմնական գործոնը չեն:

Միևնույն ժամանակ, մենք գիտենք, որ դպրոց չհաճախելը կարող է ծանրագույն ազդեցություն ունենալ երեխաների վրա. հոգեկան և ֆիզիկական առողջության խաթարումից մինչև, որոշ դեպքերում, անբավարար սնունդ: Այժմ արդեն պարզ է, որ երեխաների իրավիճակը, ինչպես և աշխարհինն ընդհանուր առմամբ, կբարելավվի, եթե դպրոցները վերաբացվեն:

Մենք պետք է առաջին հերթին հարց ուղղենք՝ ինչո՞ւ են բազմաթիվ դպրոցներ ողջ աշխարհում շարունակում փակ մնալ:

Ձեռնարկվել են խիստ միջոցներ՝ կորոնավիրուսի տարածումը զսպելու և աճի կորը դեպի ցած հակելու նպատակով: Շատ դեպքերում դպրոցները եղել են փակվող վայրերից առաջինը, երբեմն անգամ փակվելով ավելի շուտ, քան առևտրային մոլերն, ու ռեստորանները: Ապրիլի դրությամբ, 194 երկրներում հայտարարված համապետական լոքդաունի հետևանքով 1.6 միլիարդ երեխա դուրս է մնացել կրթությունից, որը աշխարհի բոլոր սովորողների շուրջ 90%-ն է:

Այսօր՝ երկու ամիս անց, թեև բազմաթիվ երկրներ սկսել են մեղմել լոքդաունի պայմանները ոչ կենսական կարևորության ծառայությունների համար, 144 երկրի ավելի քան 1 միլիարդ երեխա դեռևս չի գնում դպրոց: Այս երեխաները տանն են ոչ թե ամառային արձակուրդների պատճառով. նրանք աշակերտներ են, ում կրթությունն ընդհատվել է:

Տասնամյակների փորձն ու հետազոտությունները վկայում են, որ երբ երեխաները տևական ժամանակ դուրս են մնում կրթությունից, ավելանում է նրանց ֆիզիկական, հուզական և սեռական բռնության ենթարկվելու հավանականությունը: Նրանց հոգեկան առողջությունը կարող է վատթարանալ: Նրանք առավել խոցելի են դառնում մանկական աշխատանքի շահագործման առումով, իսկ աղքատության շրջապտույտը հաղթահարելը նրանց համար դառնում է նվազ հավանական: Առավել ծայրահեղ վիճակներում գտնվողների պարագայում դասերը բաց թողնելը, մինչև անգամ մի քանի շաբաթ տևողությամբ, կարող է հանգեցնել ցկյանս հետևանքների:

Աղջիկների, հատկապես՝ տեղահանված կամ աղքատ տնային տնտեսություններում ապրողների պարագայում, ռիսկերը է՛լ ավելի բարձր են: Երբ աղջիկները դուրս են մնում կրթությունից, ավելանում է նրանց սեռական շահագործման և նրանց նկատմամբ սեռական չարաշահումների ռիսկը:

2014-ին Արևմտյան Աֆրիկայում էբոլայի բռնկման ժամանակ, օրինակ, դեռահասների շրջանում հղիության ցուցանիշը Սիերա Լեոնեում կրկնապատկվել էր, իսկ բազմաթիվ աղջիկներ ի վիճակի չէին շարունակելու իրենց կրթությունը դպրոցների վերաբացումից հետո:

Եվ մենք չենք կարող մոռացության տալ միլիոնավոր երեխաներին, հատկապես՝ գյուղական վայրերում, անապահով ընտանիքներում ապրողներին, հատուկ կարիքներ ունեցողներին, որոնց համար դպրոցը ծառայում է որպես սննդի, սթրեսային վիճակներում աջակցության, առողջապահական և թերապևտիկ ծառայություններ ստանալու հիմնական աղբյուր:

Մինչև անգամ նախքան համավարակը, աշխարհն արդեն իսկ գտնվում էր ուսումնական ճգնաժամի մեջ, և Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ ցածր և միջին եկամտով երկրներում 10-ամյա երեխաների կեսից էլ քիչն էր կարողանում տարրական դպրոցն ավարտելուց հետո կարդալ և հասկանալ պարզունակ պատմվածքներ:

Դպրոցի տևական փակվելը կարող է հանգեցնել աշակերտների մոտ ուսումնական առաջադիմության անկման, քանի որ, եկեք խոստովանենք, առցանց ուսուցումը փոքրաթիվ արտոնյալներին է հասանելի: Ենթասահարյան Աֆրիկայի երկրների մեծամասնությունում, օրինակ, ինտերնետը հասանելի է բնակչության մեկ քառորդից էլ քիչ հատվածին: Պարզունակ տեխնոլոգիայի այնպիսի տարբերակները, ինչպիսիք են ռադիոյի և հեռուստատեսային դասընթացները և տպագիր նյութերը, միլիոնավոր աշակերտների թույլ են տվել շարունակել, երբեմն նաև սկսել ուսումը, սակայն ոչինչ չի կարող փոխարինել ուսուցիչների և հասակակիցների հետ առերես շփմանը:

Քանի որ գնալով ավելի ու ավելի մեծ թվով երկրներ են պատրաստվում մեղմել լոքդաունի պայմանները, այդ երկրները պետք է իրենց վերաբացման ծրագրերում գերակայություն համարեն դպրոցները. և դա հանուն երեխաների, սակայն նաև հանուն տնտեսության:

Ծնողները ինչպե՞ս են վերադառնալու աշխատանքի, եթե չկա երեխաներին թողնելու անվտանգ վայր: Երկրների մեծամասնությունում կանայք կազմում են առողջապահական աշխատողների ավելի քան 60%-ը, նրանց պետք չէ՞ արդյոք օգնել իրենց երեխաների խնամքի հարցում, քանի դեռ նրանք զբաղված են կյանքեր փրկելով:

Մի բան հստակ է. չափազանց կարևոր է դպրոցների փակման ծայրահեղ վնասակար երևույթը հավասարակշռել կորոնավիրուսի տարածումը վերահսկելու անհրաժեշտության հետ: Այո՛, երեխաները ենթարկվում են վարակման ռիսկի, և այո՛, դա սարսափազդու է ծնողների համար: Այդուհանդերձ, երեխաների գերակշիռ մեծամասնության մոտ ի հայտ են գալիս թույլ ախտանշաններ և նրանք արագ են ապաքինվում:

Դպրոցները փակ պահելու հետ կապված ռիսկերը գերակշռում են՝ համավարակով պայմանավորված առողջական ռիսկերի նկատմամբ: Կան այդ ամենը անելու ապահով եղանակներ:

Դպրոցների գործունեությունը հարկ կլինի համապատասխանեցնել հանրային առողջապահության միջոցառումներին, ինչպես նաև շտկումներ կատարել, երբ նոր տեղեկատվություն է ստացվում ռիսկերի և վարակի փոխանցման վերաբերյալ:

Անշուշտ, շատ աշխատանք պետք է տարվի՝ դպրոցներում առողջության պահպանումը բարելավելու ուղղությամբ, և հատկապես՝ ամենաչքավոր համայնքներում: Օրինակ՝ լվացարանների և ձեռքերը լվալու պարագաների ապահովում, շենքերի ախտահանում և ֆիզիկական հեռավորության պահպանում: Այդուհանդերձ, իրողությունն ակներև է. ապահովության կանոնակարգերում ներդրումներ կատարելը չափազանց օգտավետ է:

Դպրոցների գործունեությունը այլևս երբեք առաջվանը չի լինի: Մենք ավելի անվտանգ և բարվոք դպրոցների կարիք ունենք: Մեզ հարկավոր են ուսուցման նորարար մոտեցումներ: Անհրաժեշտ է, որ տեխնոլոգիաները ավելի հասանելի լինի բոլոր երեխաների համար, որպեսզի վերացվի թվային անջրպետը: Սակայն նաև ժամանակն է՝ երեխաներին վերադարձնել դեպի ուսման արահետ: Ժամանակն է՝ վերաբացել դպրոցները:

Հենրիետա Ֆոր
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն