ԳլխավորՄի կտոր գիրք

«Միայնակը». Նորայր Ադալյան

Տղամարդ

…Ես իմ ամուսնուց նեղացել եմ ուրիշ բանի համար… Ավելի ճիշտ՝ ոչ թե նրանից, այլ կյանքից, մարդկանցից, աշխարհից:
– Չեմ հասկանում,- տղամարդը սիգարետի մնացորդը ճխլեց մոխրամանում և նորը վառեց,- ինչի՞ց եք նեղացած…
– Ինչից…- ինքն իրեն, տխուր, նույն մեղմ ձայնով ասաց կինը:- Այստեղ կարևորը բանաստեղծություններս ծաղրելը չէ… Սիրելով ինձ… հավատացեք, նա ինձ սիրում է, կարող եմ ասել՝ շա՜տ է սիրում… նա ինձ չկարողացավ հասկանալ, ինձ չհասկացավ, և ես մենակ մնացի… Մենք հիանալի բնակարան ունենք, տանը համարյա պակաս բան չկա… Մի րոպե…

– Ի՞նչ եք ման գալիս,- հարցրեց տղամարդը։

– Սպասեք լույսը վառեմ… Ահա… Ես պառկած եմ հիանալի կահավորված ննջարանում: Զգեստապահարանը, մահճակալները, տրյումոն, պահարանիկներն ընկուզենուց են, բոլոր զարդանախշերը ձեռքով են արված… Բա վարագույրը… նվեր է, ճապոնական, նրա հիվանդներից մեկն է նվիրել, նա տասներկումատնյա աղիքի խոց ուներ, Լևոնը վիրահատեց:

– Ո՞վ…

– Ամուսինս՝ Լևոնը։ Միջանցքի առաջին ձախակողմ դուռը նրա առանձնասենյակինն է, երբեմն այնտեղ նա հիվանդներ է ընդունում։ Առանձնասենյակը, ճիշտ է, մեծ չէ, բայց հարմար է։ Պատերին նկարներ կան՝ ոչ թե տպված, այլ իսկական, յուղաներկ։ Նկարներ կան նաև ճաշասենյակում։ Նա ահագին փող է տալիս նկարներին։ Ես ձայն չեմ հանում, ինչ ուզում է անի։ Ճաշասենյակի հատակի մեծ մասը ծածկում է «Էրեբունի» գորգը: Դռան մոտ դաշնամուրն է, իսկ պատուհանի ու սերվանտի արանքում գունավոր հեռուստացույցը: Դե… հա… սերվանտում բյուրեղապակյա աման-չամանն է, Լևոնի վիսկիների հավաքածուն, նա միայն ամենանշանավորներն է պահում, տարբեր երկրների վիսկիներ, իսկ հասարակները, որ բերում են, նա դնում է ընկերների առաջ։ Մեր տանը շատ հյուրեր են լինում։ Ճաշասենյակում նաև բազմոց կա, տասը փափուկ-փափուկ աթոռներ՝ ոլորվող ոտքերով, և նույնպիսի ոտքերով մի սեղան, որը եթե բացենք, երեսուն մարդ կարող են նստել շուրջը: Ճաշասենյակից կարելի է գնալ երեխաների մոտ՝ նրանց սենյակը, և ընդարձակ պատշգամբը, որը մեր այգին է, այո, այո, այգի, ծաղկանոց… Ուզո՞ւմ եք ասեմ ինչպիսին է լողարանը, միջանցքը, խոհանոցը… Ուզո՞ւմ եք…

Այդ ամբողջ ժամանակ տղամարդը կուչ էր եկել աթոռին, ծխում էր, իսկ աչքերը պտտվում էին տան մեջ, մտնում բոլոր ծակուծուկերը. ննջարանի առաստաղի ծեփը կաթոցից տեղ-տեղ թափվել է (ինչո՞ւ համաձայնեց վերջին հարկի այս բնակարանը գալ… իսկ ի՞նչ կարող էր անել… շարունակեր վարձո՞վ մնալ, երբ Հասմիկը նոր-նոր էր երեխա ունեցել, դեկտեմբերի օրերն էին, սենյակը՝ ցուրտ ու խոնավ, և ինքը ամեն օր ցեխոտ փողոցներով նավթ էր կրում տուն), զգեստապահարանի փեղկերը պոկվում են, ոտքերը՝ դուրս գալիս (իրենք շտապեցին՝ տունը լցնելով երևանյան կահույքով, հարկավոր էր արտասահմանյանը ճարել՝ թեկուզ կրակի գին, ճիշտ են ասել՝ թանկից էժանը չկա)։ Հասմիկն անվերջ գլուխ է տանում, թե խոհանոցը, բաղնիքն ու զուգարանը, որ միասին են, սալապատիր, պատերին նայելիս մարդու սիրտ է խառնում… հը… (քաղքենիություն է… հեչ էլ քաղքենիություն չէ… իսկական քաղքենիություն է, ամենաիսկական… ախր, ինչի, է՜…): Նրա աչքերը, վերջապես, ներս եկան և տխուր բարկությամբ պտտվեցին լուսավոր սենյակում, պտտվեցին, պտտվեցին՝ ասես փշերի վրայով էին անցնում, և կանգ առան հեռուստացույցի էկրանին։ Դա «Ռեկորդ» մակնիշի հեռուստացույց էր, Երևան հասած առաջին հեռուստացույցներից մեկը, որ գնել էր կոմիսիոն խանութից, հազիվ մի ափ էկրանով, մինչև գլխին բռունցքի մի քանի հարված չստանար՝ ձայն չէր հանում, երբեմն էլ ձայնը կար, պատկերներ չկային…

– Ի՞նչ եք ուզում դրանով ասել…- տղամարդու ձայնի մեջ դառնություն կար ու զայրույթ:

Նա նայում էր սեղանի թղթերին և գիտեր, որ եթե աչքերը մի փոքր բարձրացնի՝ նորից տեսնելու է իր հեռուստացույցը, և այդ իրական ու մոտիկ հեռանկարը ասեղի ծակոցներ էր առաջացնում նրա գլխում։

– Մի՞թե չեք հասկանում…- իր հերթին դառնացավ կինը։- Այսքան բաների մեջ ես մենակ եմ, չկա մեկը, որ ինձ հասկանա։ Ես ուզում եմ մարդկանց հետ ապրել, զգայուն, հասկացող մարդկանց և ոչ թե իրերի։

Տղամարդը նայեց հեռուստացույցին և հանկարծ, տարօրինակ բան, սիրեց նրան՝ նրա փոքրիկ էկրանը, ջարդված կոճակները, կեղտոտ արկղը, նրա էլեկտրալարը, որ մաշված-քրքրված անցնում էր սենյակի երկարությամբ ու մերկ ծայրերով մտնում թույլ միացումից այրված խրոցակի մեջ։

– Պարգև…

Այս անգամ տղամարդը չլսեց, որովհետև ամբողջ էությամբ հեռուստացույցի հետ էր, նրա աչքերն ուրախությունից փայլում էին, տեսնելով, որ իրենց առջև ոչ թե իր է, որ արժեք ունի, այլ՝ ոչինչ:

– Ալո…

– Լսում եմ,- ասաց տղամարդը։

– Ի՞նչ եք ձեզ ու ձեզ մտածում:

– Ես մի հիանալի հեռուստացույց ունեմ,- ասաց տղամարդը,- ահա իմ դիմացն է… Հին, փչացած հեռուստացույց է, իզուր էլ պահում ենք։ Գիտե՞ք, ես ուրախ եմ, որ ինձ շրջապատող իրերից մեկը վաղն արդեն չի լինի… կջարդեմ… կտամ աղբահավաքին… Եվ նորը չեմ առնելու, չեմ առնելու…

– Հեռուստացույցը ջարդելով բան դուրս չի գա,- ասաց կինը։- Մենք բոլոր կողմերից իրերով ենք շրջապատված։ Հո չի կարելի բոլորը ջարդել: Եվ հետո…

– Եվ հետո ի՞նչ…

– Հարկավոր է ոչ թե իրերից փախչել… դա փրկության ճանապարհ չէ… այլ մոտենալ մարդկանց։ Մեզ մարդիկ են պետք, որոնք նայեն մեր դեմքին և իմանան, թե ինչ է ուզում սիրտը:

Տղամարդը մտահոգ լռեց։ Կրկին նայում էր առջևը փռված գծագրին, բայց մտքով հեռուստացույցն էր տեսնում։ Եվ ատեց այդ հեռուստացույցը, որ չէր լսում իրեն, չէր հասկանում, և սարքին էր, և փչացած, որ բութ էր, սառը, ինչպես յուրաքանչյուր առարկա, և ավելի էր ընդգծում տարբերությունը իր և նրա միջև:

– Մեր քաղաքում սիրտ կարդացող մարդ կա՞,- հարցրեց կինը:

– Կա։

– Ո՞վ է:

– Ես…

Լսափողում երկար լռություն եղավ, բայց նրանցից ոչ մեկը չզգաց, որովհետև մտքով իրար հետ էին:

– Դուք ինձ ցույց տվեցիք իմ մենակությունը,- ասաց տղամարդը:- Մինչև հիմա ոչ ոք դա չէր արել:

– Ես ձեր մենակությունն զգացի այն պահին, երբ ասացիք, հիշո՞ւմ եք, որ մարդ պետք է կարողանա լռության հետ խոսել, ահա այդ պահին։

– Ես արդեն մենակ չեմ:

– Դուք այնպիսի հարազատ ունե՞ք, որը ձեզ հասկանում է:

– Այո։

– Նա կի՞ն է, թե՞ տղամարդ։

– Կին։

– Ձեր կի՞նը…- լսվեց հեռախոսափողի մեջ:

– Ոչ… Դուք…

Կինը ժպտաց, հետո տղամարդն զգաց նրա շնչառությունը:

– Հետաքրքիր է, չէ՞,- ասաց կինը,- երբեմն երկու անծանոթներ իրար ավելի լավ են հասկանում, քան նրանք, ովքեր տարիներով միասին են: Սա պատահականությո՞ւն է, թե՞ օրինաչափություն։

– Մարդը փակ չի մնում, մեկ էլ գետնի տակից դուրս է գալիս մեկը, որը նրան բացում է:

– Ինչո՞ւ գետնի տակից… Ասենք՝ գիշերվա մթությունից: Հեռախոսի միջից։

– Այո, այո, հենց հեռախոսի միջից։

Նրանք անհոգ ծիծաղեցին։

– Լուսինե…

– Ի՞նչ…

– Դուք սիրո՞ւմ եք նրան…

– Ո՞ւմ…

– Ձեր ամուսնուն:

– Սիրում եմ,- նույն մեղմ և տղամարդուն արդեն այնքան հարազատ ձայնով ասաց կինը:

– Բայց նա ձեզ չի հասկանում։

– Սիրելը ի՞նչ կապ ունի հասկանալու հետ։ Կարելի է սիրել նաև այնպիսի մարդկանց, որոնք քո գոյության մասին գաղափար էլ չունեն, նրանք, պարզ է, որևէ հնարավորություն չունեն քեզ հասկանալու…

Նորայր Ադալյան

Հատված «Միայնակը» պատմվածքից

Comment here