«Պախմել». Գուրգեն Խանջյան

— Էս պախմել ասածը շատ զոռ բան ա, ընգեր, թե ճիշտ ժամանակին ու իրա չափով չարիր՝ պրծ, կարա տա՝ սպանի,- խոսեց Նապոն՝ լույսը հազիվ բացված. անկողնուց վեր չէր կացել, ոնց կար՝ էդպես մնում էր՝ մեջքի վրա պառկած, աչքերն առաստաղին արած ու երեւի՝ դեռ փակ։- Այ իմ հերը, ախպեր, գիդա՞ս ինչից մեռավ… Կարծում ես` ծերությունից կամ ցիռոզի՞ց… Չէ, էնի էրկաթի պես առողջ մարդ էր, էնի սխալ պախմելից զոհվավ. ամեն ասծու օր, հենց լուսը բացվըմ էր, սֆթից պախմել էր անում, հետո նոր գնում մանումենտի այգին պրաբեժկի։ Էդ անգամ թե ինչ սատանա մտավ մեջը, ասեց՝ գնամ ֆռֆռամ, հետո պախմել կանեմ։ Ու էդ էր, ախպեր, խփեց տարավ, սիրտը աբշիրնի տրաքցրել էր։ Բա, իսկ դու ասըմ ես…

Ես բան չէի ասում, ի՞նչ ասեի… Ցավում էի Նապոյի հոր ճակատագրական վրիպումի համար, բայց ոչ այնքան, որ վայ-վույս գցեմ. մարդ էր, մեռավ-գնաց, ցավալի է՝ բայց մարդիկ առհասարակ ունեն էդ հատկությունը։

— Ձեն չես հանում, ընգեր,- համառեց Նապոն։- Մի բան արա, պախմել՝ սատկեցի։- Էս անգամ նա կտրուկ վեր կացավ անկողնուց՝ քրտնահոտ ալիքելով շուրջը։

— Հո չասիր, Նապո′, քեզ թվում ա՝ ես չեմ սատկո՞ւմ։ Փող հանի՝ անեմ, մի բան էլ, էրկուս էլ։ Տենց մի նայի, ես չունեմ, էրեգ քոքը տվինք։

Ճմռթված հագուստի գրպաններն է փորփրում՝ տաբատի, բաճկոնի, վերնաշապկի… Սեղանի դարակը քաշեց-հրեց ճռռացնելով, նույնիսկ գլխարկը վերցրեց սեղանի վրայից՝ նայեց. թե դրա տակ փողն ինչ էր անելու…

— Չկա,- ձայնը դահճի կացնի պես կախվեց օդում։

Նապոն,- լրիվը՝ Նապոլեոն,- «Կույրերի կոմբինատի» պահակն էր։ Իննսունականների էն դժվար տարիներին նրա պահակատանը միշտ տաք էր ու լուսավոր. հոսանքը երեք կայանից էր «կպցնում» Նապոն՝ մեկն անջատում էին, միանում էր մյուսին, սա էին անջատում՝ էն մյուսին։ Դե պարզ է, նրա պահակատանը միշտ մարդաշատ էր, հատկապես՝ ձմեռով, հավաքվում էին տղերքը՝ Գռնոն, Մխոն, Համոն, Ժոռը, Գոգոլը, Սեռին… ու մինչեւ ուշ գիշեր՝ գինարբուք, թղթախաղ, նարդի… Հետո մեկը-երկուսը տուն գնալու տրամադրություն չէին ունենում կամ էլ` ի վիճակի չէին լինում, մնում էին գիշերելու «Նապոյի բուդկեն», այն է՝ երկու ճռճռան «կոյկա», պստիկ սեղան, սեղանի վերում՝ պատից կախ՝ թեք զիգզագով ճաքած հայելի, որի ետեւում արծաթի շերտը տեղ-տեղ քերված էր՝ դեմքդ սպիավոր էր ցուցանում, ինքնաշեն էլեկտրական վառարան՝ «կազյոլ» տիպի, «տմբուշկա»՝ Նապոյի մահճակալի գլխամասին մերձ, մաշած տախտակներով հատակ, որի տակ, հատկապես «կազյոլի» մոտակայքում, ճստճստում էին առնետները, էլ ի՞նչ… Կարծես՝ վերջ… Հա, պատի ժամացույց, որի կկուն դուրս ցցված՝ լռվել էր, շղթան էլ չկար, ինչ-որ մեկին պետք էր եղել՝ տարել էր…

…Նապոն լցրեց բաժակները. ձեռքերն արդեն չէին դողում, վե′րջ՝ դաժան պախմելին, նոր օր էր սկսվել։ Ճիշտ է, վաղն էլի առավոտ էր լինելու ու ըստ ամենայնի՝ էլի դաժան, բայց դե հիմա ո՞վ էր էդ մասին հիշում, հիմիկվա վիճակը հավերժություն էր թվում, էլ ոչ մթնելու էր, ոչ լուսանալու… Ժամանակն էլ խնդիրներ չէր առաջադրելու, կանգ էր առել ժամանակը դեղին-կանաչ-կարմիր տաքի մեջ…

Գուրգեն Խանջյան (ծնվ. 25.01.1950), հատվածներ «Պախմել» պատմվածքից