«Տասնինը տարեկան աղջկան». Լեոնիդ Ենգիբարյան

Ներկայացնում ենք ծաղրածու, մնջկատակ, կրկեսի հայ դերասան, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ Լեոնիդ Ենգիբարյանի (մարտի 15, 1935, Մոսկվա — հուլիսի 25, 1972, Մոսկվա) ստեղծագործություններից։

Տասնինը տարեկան աղջկան

Տասնինը տարեկան ես։

Դու խաղում ես պինգ-պոնգ, գնում ես բար ընկերներիդ հետ և ճոճում ես ոտքերդ՝ նստած բարձր աթոռակին։

Դու տասնինը տարեկան ես։

Տասնինը տարի առաջ ես տարա առաջին մեծ հաղթանակս ռինգում և ծիծաղեցի բոլոր նրանց երեսին, ովքեր տխուր ինձ ասում էին․ «Առաջին հաղթանակը նաև առաջին քայլն է դեպի պարտություն»։

Տասնինը տարեկան ես, և գրեթե նույն այդ տարիքին է տղան, ում հետ ես վաղը ռինգ եմ դուրս գալու։ Նա հիմա քո կողքին է, իսկ դու ինձնից հեռու՜-հեռու՜ ես․․ Տասնինը տարի երկարությամբ հսկայական մի սանդուղք է բաժանում մեզ, հարյուրավոր աստիճանավանդակներ՝ ռինգեր, որոնց վրա ես ամեն անգամ նորից ու նորից նվաճում էի վեր բարձրանալու իրավունքս և ահա՝ բարձրացել եմ։

Քեզ դուր է գալիս թեք ուսերով ինքնավստահ այդ տղան՝ հռչակավոր Ն-ի գլխավոր մրցակիցը։ Ես եմ այդ Ն-ն։

Իսկ ես կցանկանայի ցատկել բոլոր անդունդների և աստիճանների վրայով, խաղալ քեզ հետ պինգ-պոնգ և հիանալ քո ոտքերով, երբ դու ճոճում ես դրանք բարում՝ նստած բարձր աթոռակին։

Միթե չես հասկանում, որ ես չեմ զգում այդ անիծյալ տարբերությունը, չես հասկանում, որ ես տասնինը տարի՝ առաջին հաղթանակի օրվանից սկսած, սպասել եմ քեզ․․․ Ոչ, դու չես հասկանում և չես տեսնում ինձ․ դու տասնինը տարեկան ես։

Վերջ։ Արդեն ուշ է, պետք է գնամ․ վաղը մարտի եմ։ Եվ ես կհաղթեմ, անպայման կհաղթեմ, չէ որ այդպես անհույս արդեն պարտվել եմ։

Չէ ու հա

Ես անդունդի եզրին եմ՝ «Ոչ»֊ի ու «Այո»֊ի արանքում։ Քո Ոչ-ից ես իմ Այո-ին եմ հասնում ցանկությունից, ամաչկոտությունից ու սիրուց հյուսված պարանով։ Այն ցնցվում է, ճոճվում, ու ինձ վրա կախված է Միայնությունը և Այո-ն, որ այնքան գրավիչ ու մոտ էր թվում, հիմա անհասանելի է։

Բայց ես քայլում եմ, Հպարտությունը պահում է հավասարակշռությունս։

Նաև հին ու բարի Հույսի վալսը, որ հնչում է բարդ համարների կատարման ժամանակ, ինձ ուժ է տալիս։

Ես գալիս եմ․ փորձելով չնայել ներքև, ու չմտածել, որ հանկարծ, մինչ ես գալիս եմ դեպի քո Հա-ն ինչ֊որ մեկը արդեն հասել է քեզ, օգտագործելով Բարեկեցության աստիճանը։

Ինձ գնալով ավելի ու ավելի բարդ է․ ճոճում է հուսահատության քամին, ու երբ այդ ճոճքը անտանելի է դառնում, դու անսպասելի գալիս ես ինձ ընդառաջ։

Ես գցում եմ ծանր ձողը, դու գրկում ես ինձ, ու մենք ընկնում, կամ էլ թռչում ենք՝ ինչ տարբերություն, պայծառ աստղերից մեկի վրա, որ օգոստոսյան գիշերների անսահմանությունում սպասում են մեզ վառված։

―Սիրելիս, ― ասում ես շոյելով մազերս, ― ինչպե՞ս կարելի էր այդպես ռիսկի դիմել։ Դու կարող էիր սայթաքե սարսափելի Միայնության մեջ։ Հիմարիկ, ինչի՞ համար էր այդ ամենը։

― Բայց դու ինքդ սկզբում ասացիր Չէ, ու ես ստիպված եղա ռիսկի դիմել։

― Մի՞թե ասել եմ, ― զարմացար դու, ― ինչ-որ չեմ հիշում։

Մի քանի խոսք Երևանի մասին

Մի անգամ, երբ աշունը իջնելով լեռներից քաղաքի փողոցները դարձրեց շագանակաոսկեգույն, քաղաք եկավ ծաղրածուն։

Չգիտեմ, գուցե նա սիրահարվեց երկարոտն ու թուխ աղջկան, կամ գուցե դա հեքիաթ է․․․

Բայց ճիշտ է, որ նա աչքերում աշնանային անձրևները լի հեռացավ։

Կատուն

Գծավոր պոչով կատուն ասաց Մեծն Աստվածուհուն․

-Խնդրում եմ, շատ եմ խնդրում, Մեծն Աստվածուհի, դու ամեն ինչ կարող ես, ինձ կի՛ն դարձրու։ Ես այնպե՜ս եմ դա ուզում։

և Մեծն Աստվածուհին ասաց․

-Դա անելը բարդ չէ, բարդը սիրելն է, իսկ կինը, եթե չի կարողանում սիրել, դադարում է կին լինել։

-Ես կսիրեմ, ես կսիրե՜մ,- երդվեց գծավոր պոչով կատուն։

-Լավ,- ասաց Մեծն Աստվածուհին,- մե՜կ, երկու՜, երե՜ք։

Եվ կատուն վերածվեց կնոջ:

Եվ նա սիրեց։ Տղան գեղեցիկ էր ու բարձրահասակ, ուներ շեկ մազեր, որովհետև այնքան բարձրահասակ էր, որ գլխով արևին էր դիպչում։

Եվ տղան էլ կատվին սիրեց։

Բայց երբ նա ցանկացավ աղջկան համբուրել, դժբախտություն պատահեց: Անկյունից մի մուկ հայտնվեց։

Եվ կատուն, մոռանալով, որ ինքն այլևս կատու չէ, նետվեց մկան վրա ու․․․ նորից գծավոր պոչով հասարակ կատվի վերածվեց։

Իսկ տղան, ի՞նչ կարող էր անել տղան։ Նա գնաց։

Նա գեղեցիկ էր ու բարձրահասակ, ուներ շեկ մազեր, որովհետև այնքան բարձրահասակ էր, որ գլխով արևին էր դիպչում։

Կատուն շատ երկար լացեց, բայց Մեծն Աստվածուհին անվրդով մնաց։ Չէ՞ որ նա նույնպես կին էր:

Դու, ես ու իմ տխրությունը

Սրճարանը դատարկվում է։ Շարժվում են աթոռները, շխկշխկում է սպասքը խոհանոցում։

Մնում ենք միայն դու, ես ու իմ տխրությունը։

Ներիր, գիտեմ, որ ուզում էիր երկուսով լինենք այսօր, բայց ինձ հետ է իմ տխրությունը․․․

Ըհը՜, դու արդեն զայրանում ես, զանգել ես ուզում։ Հասկանում եմ։ Շտապ է։

Սրճարանը դատարկվում է։ Շարժվում են աթոռները, շխկշխկում է սպասքը խոհանոցում։

Մնում ենք երկուսով, ես ու դու, իմ տխրություն։